دی اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر

دی اتیلن گلایکول مونو بوتیل اتر مرک

دی‌اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر که با نام‌های DEGBE یا Butyl Diglycol نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین حلال‌های صنعتی خانواده گلیکول اترها است که به دلیل ساختار شیمیایی خاص، حلالیت بالا، نقطه جوش مناسب و سازگاری با طیف گسترده‌ای از مواد، جایگاه ویژه‌ای در صنایع مختلف پیدا کرده است. این ماده در صنایع رنگ و رزین، شوینده‌ها، پوشش‌های صنعتی، جوهر چاپ، نفت و گاز، داروسازی، کشاورزی و صنایع الکترونیک به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با رشد صنایع شیمیایی و افزایش تقاضا برای حلال‌های ایمن‌تر، کارآمدتر و چندمنظوره، نقش DEGBE در فرمولاسیون‌های صنعتی بیش از پیش پررنگ شده است. در این مقاله، به‌صورت جامع و علمی به بررسی ساختار، خواص فیزیکی و شیمیایی، کاربردها، مزایا، ایمنی، اثرات زیست‌محیطی، استانداردها و وضعیت بازار این ماده می‌پردازیم.

معرفی شیمیایی دی‌اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر

دی‌اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر یک ترکیب آلی از خانواده گلیکول اترها است که از واکنش دی‌اتیلن گلیکول با بوتانول تولید می‌شود.

نام‌ها و شناسه‌های شیمیایی

• نام انگلیسی: Diethylene Glycol Monobutyl Ether

• نام اختصاری: DEGBE

• نام تجاری رایج: Butyl Diglycol

• فرمول شیمیایی: C₈H₁₈O₃

• جرم مولکولی: 162.23 g/mol

ساختار مولکولی DEGBE شامل یک زنجیره بوتیل (غیرقطبی) و یک بخش دی‌اتیلن گلیکولی (قطبی) است که این ترکیب دوگانه باعث می‌شود ماده همزمان حلال ترکیبات قطبی و غیرقطبی باشد؛ ویژگی‌ای که آن را به یک حلال همه‌کاره تبدیل می‌کند.

خرید دی اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر

خواص فیزیکی و شیمیایی DEGBE

شناخت دقیق خواص این ماده، نقش مهمی در انتخاب صحیح آن در فرمولاسیون‌های صنعتی دارد.

خواص فیزیکی

• حالت فیزیکی: مایع شفاف و بی‌رنگ

• بو: ملایم و نسبتاً ضعیف

• چگالی (در 20°C): حدود 0.95 g/cm³

• نقطه جوش: حدود 230°C

• نقطه اشتعال: بالاتر از 100°C

• ویسکوزیته: متوسط و پایدار

خواص شیمیایی

• قابلیت حل‌شوندگی کامل در آب

• قابل امتزاج با الکل‌ها، استرها، کتون‌ها و هیدروکربن‌ها

• پایداری شیمیایی بالا در شرایط معمول

• تبخیر آهسته و کنترل‌شده

نقطه جوش بالا و تبخیر آرام DEGBE باعث می‌شود این ماده برای کاربردهایی که نیاز به زمان باز (Open Time) طولانی دارند، گزینه‌ای ایده‌آل باشد.

روش تولید دی‌اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر

تولید DEGBE معمولاً از طریق واکنش اتریفیکاسیون یا اتوکسیلاسیون کنترل‌شده انجام می‌شود. در این فرآیند:

1. بوتانول با دی‌اتیلن گلیکول واکنش می‌دهد

2. واکنش در حضور کاتالیزور اسیدی یا بازی کنترل می‌شود

3. محصول نهایی طی مراحل تقطیر و خالص‌سازی به گرید صنعتی یا شیمیایی مورد نظر می‌رسد

کیفیت نهایی محصول به عواملی مانند درجه خلوص مواد اولیه، شرایط واکنش و فرآیند تصفیه بستگی مستقیم دارد.

کاربردهای صنعتی دی‌اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر

۱. صنعت رنگ، رزین و پوشش‌های صنعتی

یکی از مهم‌ترین کاربردهای DEGBE، استفاده به‌عنوان حلال و کوحلال در رنگ‌ها و پوشش‌ها است. این ماده باعث:

• افزایش یکنواختی فیلم رنگ

• بهبود جریان‌پذیری

• کاهش رد قلم و پوست پرتقالی

• افزایش زمان خشک‌شدن کنترل‌شده

می‌شود و به‌طور گسترده در رنگ‌های پایه آبی و حلالی به کار می‌رود.

۲. صنایع شوینده و پاک‌کننده‌ها

DEGBE به دلیل قدرت حل‌کنندگی بالا برای چربی‌ها و آلودگی‌ها، در تولید:

• شوینده‌های صنعتی

• چربی‌برها

• پاک‌کننده‌های سطوح فلزی و شیشه‌ای

• مواد شوینده خانگی با کارایی بالا

استفاده می‌شود. سازگاری بالا با آب از مزایای کلیدی آن در این صنعت است.

۳. صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

در این صنایع، DEGBE به‌عنوان:

• حلال در فرمولاسیون مواد شیمیایی حفاری

• عامل کمک‌حل‌کننده در سیالات فرآیندی

• افزودنی در پاک‌سازی تجهیزات

کاربرد دارد و به دلیل پایداری حرارتی مناسب، عملکرد قابل اعتمادی ارائه می‌دهد.

۴. جوهرهای چاپ و صنایع بسته‌بندی

در جوهرهای چاپ:

• کنترل ویسکوزیته

• افزایش کیفیت چاپ

• جلوگیری از خشک‌شدن سریع نازل‌ها

از مزایای استفاده از DEGBE است، به‌ویژه در چاپ فلکسو و گراور.

۵. صنایع الکترونیک و فلزکاری

DEGBE در تمیزکاری بردهای الکترونیکی، قطعات حساس و سطوح فلزی استفاده می‌شود، زیرا:

• اثر خورندگی کمی دارد

• باقی‌مانده کمی بر سطح باقی می‌گذارد

• آلودگی‌های آلی را به‌خوبی حل می‌کند

مزایا و نقاط قوت دی‌اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر

استفاده گسترده از این ماده بی‌دلیل نیست. مهم‌ترین مزایای آن عبارت‌اند از:

• حلالیت دوگانه (آب‌دوست و چربی‌دوست)

• نقطه جوش بالا و تبخیر کنترل‌شده

• پایداری شیمیایی مناسب

• سازگاری با فرمولاسیون‌های متنوع

• کاهش مصرف سایر حلال‌های فرار و خطرناک

• بهبود کیفیت نهایی محصولات صنعتی

ایمنی، بهداشت و ملاحظات زیست‌محیطی

ایمنی و بهداشت شغلی

DEGBE در صورت استفاده صحیح، خطر بالایی ندارد، اما رعایت نکات ایمنی ضروری است:

• استفاده از دستکش و عینک ایمنی

• تهویه مناسب محیط کار

• جلوگیری از تماس طولانی‌مدت با پوست

تماس مکرر و طولانی‌مدت ممکن است باعث تحریک پوست یا چشم شود.

اثرات زیست‌محیطی

• قابلیت تجزیه‌پذیری زیستی متوسط

• پایداری مناسب در محیط

• در صورت دفع اصولی، آلودگی شدید ایجاد نمی‌کند

استفاده مسئولانه و مطابق با استانداردها، اثرات زیست‌محیطی را به حداقل می‌رساند.

استانداردها و گریدهای تجاری

DEGBE در گریدهای مختلفی عرضه می‌شود:

• گرید صنعتی

• گرید شیمیایی

• گرید با خلوص بالا برای کاربردهای خاص

استانداردهای رایج شامل:

• ASTM

• ISO

• REACH

• MSDS و COA معتبر

انتخاب گرید مناسب نقش مهمی در عملکرد و ایمنی محصول نهایی دارد.

بازار جهانی و وضعیت تجاری DEGBE

بازار جهانی دی‌اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر تحت تأثیر:

• رشد صنایع رنگ و پوشش

• افزایش مصرف شوینده‌های صنعتی

• توسعه صنایع پتروشیمی و الکترونیک

در حال رشد است. تولیدکنندگان بزرگ در آسیا، اروپا و آمریکا فعال هستند و تقاضا در بازارهای نوظهور نیز رو به افزایش است.

جمع‌بندی نهایی

دی‌اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر (DEGBE) یک حلال صنعتی کلیدی، چندمنظوره و قابل‌اعتماد است که به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی متعادل، ایمنی نسبی و کاربردهای گسترده، نقش مهمی در صنایع مدرن ایفا می‌کند. انتخاب صحیح این ماده و استفاده اصولی از آن می‌تواند کیفیت محصولات، بهره‌وری فرآیندها و ایمنی محیط کار را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.