عذرا شعبانی ۱۴۰۴/۰۸/۲۷ 0نظر

سیاسی شدن مسئله سرطان

سیاسی شدن مسئله سرطان (Getting Political on Cancer)

خلاصه‌
کتاب «متاستاز: ظهور صنعت سرطان و افق‌های مراقبت» (Metastasis: The Rise of the Cancer-Industrial Complex and the Horizons of Care) تصویری تیزبینانه و سیاسی از دنیای سرطان ارائه می‌دهد. نویسنده، نفیس حسن، نشان می‌دهد که مشکل درمان سرطان تنها علمی نیست؛ بلکه نیروهای اقتصادی و سیاسی نحوه‌ی تحقیق و اولویت‌بندی درمان‌ها را شکل می‌دهند. این کتاب ترکیبی از تاریخچه تحقیقات سرطان، نقد بازار دارویی و سیاست‌های سلامت و تلاش برای پیشگیری و درمان است و خواننده را به درک عمیق‌تری از رابطه علم، سرمایه و زندگی انسان‌ها دعوت می‌کند.

در سال ۲۰۰۰، بیل کلینتون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، گفت: «اکنون قابل تصور است که فرزندان فرزندان ما، اصطلاح سرطان را تنها به‌عنوان یک صورت فلکی بشناسند.» یک ربع قرن بعد، سرطان هنوز از دنیای زمینی رخت برنبسته است. در واقع، پیش‌بینی می‌شود که مرگ و میر ناشی از سرطان تا سال ۲۰۵۰ تقریباً دو برابر شود و تعداد مبتلایان زیر ۵۰ سال در انواع مختلف تومورها در حال افزایش است. کلینتون این پیش‌بینی را در مراسمی برای گرامیداشت نقشه‌برداری ژنوم انسان ارائه کرد. این نقشه‌برداری وعده افزودن ابزارهای جدید به زرادخانه پژوهشگران سرطان را می‌داد و در سایه «جنگ علیه سرطان» بود که ریچارد نیکسون سی سال قبل آغاز کرده بود.

چه چیزی اشتباه پیش رفت؟ در کتاب «متاستاز: ظهور صنعت سرطان و افق‌های مراقبت»، نفیس حسن پاسخی ارائه می‌دهد که نقدی دقیق بر نحوه تعامل تحقیقات سرطان و مراقبت‌های آن با سیستم‌های سودمحور توسعه دارو، بیمه سلامت و غیره است. او استدلال می‌کند که مشکل درمان سرطان تنها ناشی از سؤالات علمی بی‌پاسخ نیست، بلکه نیروهای سیاسی و اقتصادی هستند که تعیین می‌کنند چگونه سؤال‌ها پرسیده شوند و کدام پاسخ‌ها مشروع تلقی شوند.

اینکه درمان‌های سرطان گران هستند و تولیدکنندگان دارو به حاشیه سود خود اهمیت می‌دهند، برای بسیاری شگفت‌آور نیست، اما حسن می‌تواند این استدلال را عمیق‌تر کند، زیرا او زندگی کاری خود را میان بخش سلامت، جایی که به عنوان سازمان‌دهنده کارگری فعالیت می‌کند، و پژوهش در مؤسسه تحقیقات اجتماعی بروکلین در نیویورک تقسیم کرده است.

او به‌طور سیستماتیک تاریخچه تحقیقات سرطان را ارائه می‌دهد و توضیح می‌دهد چگونه فهمیدیم سرطان ناشی از جهش‌های ژنی است، اگرچه تمرکز صرف بر این موضوع همیشه منجر به مؤثرترین درمان‌ها نشده است. او این موضوع را هم به نیروهای بازار پشت ابزارهای علمی این تحقیقات و هم به گرایش‌های فلسفی مؤسسات پژوهشی اصلی مرتبط می‌کند. حسن همچنین شکاف بین تلاش برای پیشگیری از سرطان و درمان آن را برجسته می‌کند و تأکید می‌ورزد که تمرکز فزاینده بر «فروش» درمان‌ها، سیاسی‌تر از دنبال کردن علم است، مثلاً از طریق نظارت دقیق‌تر بر مواد شیمیایی که انسان‌ها در معرض آن قرار می‌گیرند.

به این معنا، «متاستاز» کتابی سیاسی است. حسن سرمایه‌داری و نحوه انجام علم و پزشکی در چارچوب آن را عامل کلیدی وضعیت تحقیقات سرطان و شیوع بیماری می‌داند. برای مثال، او به شرایط کاری پژوهشگران، دستمزدهای آنان و فشار برای تولید نتایج قابل فروش و تأثیر آن بر فرآیند تحقیق اشاره می‌کند.

اگرچه برخی از واژگان کتاب ممکن است برای خوانندگان محافظه‌کار رادیکال به نظر برسد، اما حقایق ارائه‌شده توسط حسن — آزمایش‌های دولتی آمریکا که تنها تعداد کمی از داروها پاسخ توموری ایجاد کردند و تعداد وسیع داروهای سرطان که زندگی بیماران را طولانی نمی‌کنند — به اندازه کافی هشداردهنده هستند تا به راه‌حل‌های رادیکال نیاز باشد.

«متاستاز» کتاب آسانی برای مطالعه نیست. این اثر مملو از زیست‌شناسی و نظریه سیاسی است که می‌تواند فهم آن را دشوار کند. فصل اضافه‌ای درباره اصول زیست‌شناسی مولکولی مفید بود و گاهی لحن و سبک کتاب بیشتر به پایان‌نامه شباهت داشت تا علم عمومی. اما در معدود مواقعی که حسن شخصاً با خوانندگان ارتباط برقرار می‌کند و تجربه خود با سرطان را به اشتراک می‌گذارد، کتاب از یادآوری این نکته بهره می‌برد که آسیب‌های اقتصادی-اجتماعی‌ای که نشان می‌دهد، به ما، شما و عزیزانمان وارد می‌شود.

سبک و چگالی کتاب «متاستاز» آن را ناقص می‌کند و پرداختن به فلسفه مارکسیستی در متن، در علم رایج آمریکا معمول نیست، اما همزمان بسیار ضروری و روشن‌کننده است. مهم‌ترین نکته اینکه حسن از جایگاه ناامیدی نمی‌نویسد — کتاب با دعوت به تصور افق‌های جدید مراقبت و شروع سازمان‌دهی برای رسیدن به آنها پایان می‌یابد، حتی اگر این افق‌ها به اندازه ستارگان دور به نظر برسند.

منابع یا توضیحات: